Teeltbegeleiding controleert op mijten
02-10-2018
Iedere twee weken is er nieuws vanuit één van onze diensten. Deze keer is CNB Teeltadvies aan de beurt.
Het teeltbegeleidingsteam in Bovenkarspel trekt de komende vier weken langs de bewaarcellen, om tulpen te controleren op de bollen- en stromijt.
Op tijd beginnen met controle
Uit de controle komt een advies voort: bollen de koeling in, of nog niet. “Stadium G was vroeg dit seizoen, dus beginnen we ook op tijd met de controle”, zegt teeltadviseur Yorick van Leeuwen.
Bestrijden praktisch onmogelijk
Wie bruine hoopjes stof in de cel vindt, zal wel een angstig voorgevoel hebben. Het zogeheten mijtenstof krioelt in de regel van de bollenmijten. Mijten zijn altijd van de partij, ze komen met de bollen mee van het land. De Rhizoglyphus robini en de Tyrophagus veroorzaken veel schade in bolgewassen, met name in de gevoelige cultivars als ‘Purple Flag’ plus sports en ‘Leo Visser’ en in vele parkieten. Bestrijden is praktisch onmogelijk, koelen is volgens Van Leeuwen de beste oplossing.
Dompelen niet aan te raden
“Bollen met te veel mijten koelen, zorgt ervoor dat de mijten geen schade meer aanrichten. Ze gaan niet dood, maar ze komen in rust. Bestrijden kan eigenlijk niet, al is te dompelen in Apollo of Vertimec. Dompelen is niet aan te raden. De kans op Fusarium wordt weer groter en zuur is ook voor de mijten heel fijn.”
Mijten op de spruit
Mijten komen op de zure bollen af, de ethyleen zorgt voor het signaal aan de bollen- en de stromijt. De rol van de circa 0,5 tot een millimeter metende geleedpotigen is opruimen, maar daarbij tasten ze de bol aan. De schade is afhankelijk van de plek van de mijt. Op de bol en in de eerste rok kan de mijt nog niet veel kwaad. Dieper in de bol wel. Mijten op de spruit kunnen kernrot en dus schade veroorzaken die pas bij de broei zichtbaar wordt: bladschade, zwarte of ontbrekende meeldraden of zelfs compleet weggevallen bloemen.
Microscoop
Onder de microscoop wordt uitgezocht hoeveel mijten zichtbaar zijn en waar ze precies zitten. “Als schade dreigt, dan krijgt de kweker het advies de partij direct na afronding van de tussentemperatuur in de koeling te zetten.” Partijen kunnen daardoor wel meer koeling krijgen dan aanvankelijk in het schema was opgenomen. “Alternatief is niet koelen. Bij een klant die koelcapaciteit tekort kwam, heb ik wel gezien wat er met een partij ‘Purple Flag’ kan gebeuren. Er was twintig procent uitval.”
Broeischema
Bij het maken van het broeischema houden de teeltadviseurs van CNB al rekening met de gevoeligheid van de cultivar. Gevoelige soorten kunnen beter voor de vroege broei worden gebruikt. “Dat lukt niet altijd, want de parkieten wil je natuurlijk het hele seizoen broeien.” De controle van de partijen bij klanten en in de cellen in van het Koel- en Preparatiebedrijf in Bovenkarspel zelf, is onderdeel van de standaard werkwijze. “Kwekers hoeven geen afspraak te maken, we komen langs.”
Tekst: Hans van der Lee
Vergelijkbaar nieuws
Pas op voor de opruimer
29 oktober 2019Het is een venijnig beestje en als hij eenmaal op de spruit van de bol is aangekomen, legt hij de basis voor kernrot. We hebben het over de bollenmijt, en zijn broertje de stromijt is al niet veel beter. Ze staan bekend als ‘opruimers’, maar liever wil je ze niet in je bollen hebben. Hoe kun je dat voorkomen? Minder fusarium “Bollen- en stromijten ontwikkelen zich dit jaar iets minder snel dan vorig jaar. Er is ook iets minder fusarium”, constateert Robèr Laan van CNB Teeltadvies. “Mijten worden aangetrokken door de ethyleenafgifte van zure bollen. Van oorsprong komen deze mijten dan ook voornamelijk voor op door fusarium aangetaste bollen. Naarmate het zuur meer indroogt gaan deze mijten op zoek naar voedsel. De mijten zijn bovenop en soms al in de spruiten te zien van onder andere parkiettulpen, ‘Jan Seignette’, ‘Purple Flag’ en zijn mutanten ‘Cheirosa’, ‘Update’ en andere gevoelige cultivars.” Geen bloem Je ziet het meteen als je er last van hebt, weet Laan. “Dan ligt er zo’n bruine stof op de grond bij de kuubkisten met bollen. Als je die bruine stof onder de microscoop onderzoekt zie je honderden bollen- en stromijten. Eenmaal op de bol, werkt de mijt zich naar de spruit toe. Spruitnecrose De mijten beschadigen eerst de meeldraden die na verloop van tijd gaan rotten. Meestal wordt de gehele bloemknop aangetast door zwartrot (bloemnecrose). Bij een ernstige vorm van kernrot verteren ook de loofbladeren, te beginnen met het bovenste blad, waarbij de gehele spruit verloren kan gaan (spruitnecrose). Als gevolg daarvan geeft de bol geen bloem meer en is uitval het resultaat.” Monsters nemen In het verleden was een Actellic behandeling van de cellen waarin de bollen stonden voldoende om beide mijten te weren. “Dat middel gebruiken we al jaren niet meer. Dus nu moeten we andere maatregelen nemen ter preventie.” Dat begint al met extra alert zijn bij soorten die gevoelig zijn voor mijten. Daarnaast adviseert Laan om in de periode tussen de derde week van september en de tweede week van oktober monsters te nemen van cultivars die gevoelig zijn voor kernrot. “Dan kun je onderzoeken of je bollen-/stromijten vindt tussen de bolrokken of op de spruit. Vind je iets, dan is het advies om de bollen direct in de koeling te zetten. De ervaring leert dat als deze bollen in de 20°C blijven staan, de bloem wordt aangetast door kernrot. Zo kan er uitval ontstaan bij deze cultivars, tot wel 80-90%.” Flink raak Op het moment van het interview zit Laan middenin het onderzoek. “Het is weer flink raak. Na dit onderzoek geven wij dan ook het advies om de kernrotgevoelige cultivars vervroegd in de koeling te zetten.” Volgens het broeischema worden deze partijen eerder in de koeling gezet dan gepland. “Voor bollen die zijn aangetast met bollenmijt of stromijt is het advies om de wat langere koeling voor lief te nemen. Bij de kernrotgevoelige cultivars zien we geen grote problemen als gevolg van te veel koeling. Alles is beter dan uitval tot wel 90%.” Tekst: Monique Ooms
Update nieuwbouw CNB Bovenkarspel
30 april 2019CNB Bovenkarspel wil haar klanten steeds de beste kwaliteit bieden en continuïteit garanderen, ook voor hun opvolgers. Daarom vernieuwt Koelen en prepareren een deel van haar ULO-faciliteiten. Hoge eisen stellen “Omdat wij hoge eisen stellen aan de kwaliteit van ULO-bewaring van ijstulpen en lelies en hoogwaardige ULO-bewaring in de bestaande ULO-cellen in hal 10-12 voor de toekomst steeds lastiger gaat worden, gaan we nieuw bouwen”, vertelt Jos Duin, manager Koelen en Prepareren van CNB Bovenkarspel. “Daar komt bij dat we de afgelopen jaren een groei hebben doorgemaakt. Ook dat heeft geleid tot deze uitbreiding.” ULO-cellen De nieuwbouw behelst zo’n 5.000 vierkante meter, inclusief laadkuil, docks en expeditieruimte. De uitbreiding wordt volledig ingericht met ULO-cellen. Ook normale ijsbewaring blijft in deze cellen prima mogelijk. “Alle cellen worden uitgevoerd met een ammoniakinstallatie voor optimale, efficiënte koeling.” Op de dag van het interview is net het beton voor de laaddocks gestort. “We liggen goed op schema. De planning is om op 1 oktober de koelmachine in de nieuwe hal aan te zetten.” Tekst: Monique Ooms Bekijk hier een impressie van de nieuwbouw tot nu toe:
Milde winter positief voor broeierij
04 maart 2019Iedere twee weken is er nieuws vanuit één van onze diensten. Deze keer is CNB Teeltadvies aan de beurt. We kunnen zomaar nog een keer overvallen worden door een flinke vrieskou, dus het is nog te vroeg om iets te zeggen over resultaten voor de langere termijn. Helder is wel dat op dit moment de broeierij weinig tot geen belemmeringen ondervindt vanwege de milde winter en het voorzichtig opstomende voorjaar. Toch is enige voorzichtigheid wel geboden. Zonnig voorjaar Bij de productie van dit artikel, staat de zon flink te stralen op de daken van de Nederlandse kassen. “Na een milde winter rollen we nu een zonnig voorjaar in. Met als gevolg dat de gewassen in de kassen goed groeien en er weinig problemen zijn, op enkele kiepers en wat zweetblad na”, is de ervaring van teeltadviseur Nico Hof. “Waar je wel voor moet oppassen met deze zoninstraling, is dat het EC-gehalte in het water niet te hoog mag oplopen. Daardoor worden voedingsstoffen minder goed opgenomen en ontstaat er een calciumtekort, met scheurblad als gevolg. De celwanden in het blad knappen en dat ziet er niet goed uit. Als dat gebeurt, kun je de plant weggooien.” Controleren en koelen Hof adviseert: “Hou de bemesting in de gaten en controleer regelmatig de EC-waarden van het voedingswater. Verder is het goed om het gewas actief te koelen en voor voldoende verdamping te zorgen. Dat kun je realiseren door op tijd te schermen zodat de temperatuur niet te veel oploopt en door de lucht in beweging te houden. Daarvoor kun je ventilators gebruiken of luchtslangen.” Over het algemeen verloopt het broeiseizoen mooi en gelijkmatig, stelt Hof. “De kwaliteit is goed en broeiers zijn tevreden over de prijzen.” Door het mooie weer kunnen kwekers nu al selecteren in de gewassen op het land. “Dat is absurd vroeg. Het gewas knalt deze weken de grond uit. Als deze tendens doorzet, krijgen we een vroeg jaar. Maar, daar durf ik nog niks over te zeggen. We kunnen zomaar nog wat vorst krijgen en dan wordt alles anders.” Voor tulpenbroeiers kan dit warme voorjaar nadelig zijn. “Je zit dan nog volop in de broeierij in de kas terwijl het seizoen buiten ook al begint te draaien. Dat kan zorgen voor een spagaat in het arbeidsprofiel.” Verwachte opbrengst Een milde winter, een lekker zonnig voorjaar, geen overlast van water: dat voorspelt voor dit seizoen een stevige opbrengst. “Dat zou kunnen. Ook daarvoor geldt echter dat het nog wat vroeg is om daarover verwachtingen uit te spreken. De bollen hebben nog een flinke groeitijd te gaan en in die periode kan er met het weer nog van alles gebeuren. Dat is dus nog even afwachten. Ik kan alleen maar zeggen dat het er nu, zo eind februari, erg goed uitziet.” Tekst: Monique Ooms