Meegroeien met de markt
15-05-2019 100 jaar CNB
In een serie artikelen over honderd jaar CNB kan een aflevering over Koelen en Prepareren in Bovenkarspel niet ontbreken. De dienstverlening van de West-Friese tak van CNB heeft een belangrijke meerwaarde, met naast koelen en prepareren ook teeltadvies. Ooit ontstonden deze werkzaamheden vanuit de vraag vanuit de markt. Dat heeft altijd geleid tot groei. Zo wordt dit najaar hal 18 opgeleverd.
Het begon in West-Friesland allemaal met de bollenveiling, die in 1919 van start ging en later fuseerde met de veiling in Lisse. In die beginjaren was er nog geen sprake van koelen en prepareren, vertelt manager Jos Duin. “Pas midden jaren 70 werden de eerste koelcellen gebouwd ‘voor elke gewenste bolbehandeling op maat’. De aanleiding daarvoor was vraag vanuit de markt. “Bedrijven in de regio groeiden en hadden behoefte aan opslagcapaciteit om hun bollen te prepareren. CNB speelde daarop in door koelcellen te bouwen. Zo kwamen hal 7, 8 en 9 tot stand.”
ULO-cellen
De volgende belangrijke ontwikkeling was de ULO-bewaring, aanvankelijk alleen voor ijstulpen. “De methode werd al gebruikt voor appels en bleek ook goed toepasbaar voor bloembollen. Er werd een start gemaakt met tulpen, later bleken lelies ook goed te gedijen onder ULO-omstandigheden.” De vraag naar koelruimte en preparatiewerkzaamheden bleef groeien. Zo kwam in 1989 het ‘ijspaleis’ tot stand: hal 10, 11 en 12 werden opgeleverd. “Die waren bedoeld voor ijstulpen.” De vraag zette door, en zo werd in 2002 hal 15 neergezet voor de bewaring van lelies. Voormalig minister Van der Zalm opende het pand. Hallen 16 en 17 volgden een aantal jaren daarna.
Nieuwbouw
Als alles volgens planning verloopt, kan dit najaar hal 18 in gebruik worden genomen, volledig ingericht met ULO-cellen. “De bouw van deze hal komt voort uit de vervanging van de ULO cellen in het ijspaleis en marktvraag. In al die jaren zijn wij meegegroeid met de markt. Daarbij hebben wij veel kennis ontwikkeld op het terrein van koelen en prepareren. Bovendien zijn we ons steeds meer gaan focussen: wij richten ons alleen nog op tulp en lelie. Dat zijn de grootste gewassen waar wij veel toekomst in zien. Bovendien hebben we daar veel kennis van. We zijn van generalist meer specialist geworden. Daarin ligt onze kracht.” De afgelopen jaren heeft Duin regelmatig ‘nee’ moeten verkopen aan bedrijven die koelruimte zochten. “Met hal 18 erbij, kunnen we onze bestaande en weer nieuwe klanten bedienen.”
Tekst: Monique Ooms
Vergelijkbaar nieuws
Veilige bewaring verzekerd in Bovenkarspel
08 november 2022Terwijl de seizoenen zich aaneenrijgen, wordt bij CNB Koelen & Prepareren hard gewerkt aan de brandveiligheid. Vanuit de gedachte dat voorkomen altijd beter is dan genezen, worden verschillende maatregelen getroffen. Intussen komen de tulpen uit de koeling, staan de ijstulpen te bewortelen en start het inpakken van de eerste lelies. Kortom: het is nooit saai in Bovenkarspel. Bouwactiviteiten Wie langs de locatie aan de Veilingweg in Bovenkarspel rijdt, krijgt wellicht wat mee van de bouwactiviteiten die hier plaatsvinden. “De laatste asbestdaken worden nu van hal 6 af gehaald”, vertelt manager Koelen & Prepareren Jos Duin half oktober. Het was mede vanwege brandpreventie dat werd besloten een deel van hal 6 te slopen. “Er is één kap weggehaald, waardoor we nu tot aan de gevel van hal 5 kunnen oprijden om een eventuele brand te bestrijden.” Monitoren Verder is het fust dat in hal 5 stond opgeslagen, daar weggehaald. “Deze verzameling van fust op één plek leidde tot een te hoge vuurlast. Belangrijk is ook dat we voorkomen dat er brandoverslag plaatsvindt. Nu creëren we als het ware een corridor die dat verhindert. Als er brand ontstaat, is de kans namelijk erg klein dat je het nog kunt stoppen.” Ook werd de brandmeldinstallatie in het complex tegen het licht gehouden. “We willen meer ruimtes op brandveiligheid kunnen monitoren, dus ook alle cellen worden hierop aangepast. Het geeft een goed gevoel om dit allemaal op orde te hebben.” Seizoenswerkzaamheden Intussen gaan de seizoenswerkzaamheden gewoon door. “De tulpen worden volgens de afgesproken broeischema’s vanuit de tussentemperatuur overgebracht naar de koeling. Zo ontstaat er ruimte voor de lelies die nu zo langzamerhand binnenkomen. We hebben de eerste partijen al in ontvangst genomen, daarbij gaat het om Longiflorums uit Frankrijk. We verwachten eind oktober de eerste partijen te kunnen inpakken.” Het is nog te vroeg voor Duin om iets te kunnen zeggen over wat voor seizoen dit gaat worden. “Ik constateer wel dat we dit jaar wat meer aanvragen hebben ontvangen dan vorig jaar.” Invriezen Oktober is ook de maand dat de ijstulpen worden binnengebracht. “De ijstulpen staan nu te bewortelen. Dat volgen we op de voet, om ervoor te zorgen dat ze precies op het juiste moment worden ingevroren. Wat je niet wilt, is dat er voor die tijd te hoge spruiten en lange wortels gaan ontstaan, dus daar zitten we bovenop.” Bij zijn rondgang langs klanten hoort Duin veel tevreden geluiden over de bewaarwerkzaamheden van CNB Koelen & Prepareren. “De tulpen komen heel gelijkmatig in bloei en dat is natuurlijk wat je wilt als broeier. Dan hoef je maar één keer door je gewas heen om te oogsten. Dat scheelt tijd én geld. Wij zien dat ons gepatenteerde ultramistsysteem hierin een belangrijke rol speelt.”
Tulpen komen vlot binnen
15 augustus 2022Het tulpenseizoen is weer van start gegaan bij CNB Koelen & Prepareren in Bovenkarspel. Dit is de periode waarin de tulpen worden ontvangen, gekeurd, de monsters voor stadiumonderzoek worden genomen en de tulpen in de cellen worden gezet bij de gewenste temperatuur. “De tulpen komen dit jaar vlot binnen”, vertelt Jos Duin, manager van CNB Koelen & Preparen. “Vorig jaar hadden we, met name door het koude voorjaar, te maken met een laat seizoen. Dat is dit jaar echt anders. We lopen zo’n één à twee weken voor op vorig jaar. Het was dan ook een goed groeiseizoen gevolgd door een periode met prima weer om te rooien. Dat kunnen we hier echt wel merken in de aanvoer.” Gevraagd naar zijn indruk van de partijen die binnenkomen, antwoordt Duin: “De kwaliteit van de meeste partijen is goed, maar we zien ook hier en daar fusarium, wat vergelijkbaar is met andere jaren.” Nieuwe bestemming hal 5 Zodra de tulpen op de locatie in Bovenkarspel binnenkomen, worden ze gekeurd. De keurwerkzaamheden vinden dit jaar plaats in hal 5. “Voorheen gebeurde dat in het voorportaal van hal 16, maar hal 5 is vrijgekomen omdat daar geen fust meer mag worden opgeslagen als gevolg van brandpreventiemaatregelen. Daarop hebben we besloten om hal 5 voor het keurwerk te gebruiken, vooral omdat dit een mooie centrale plek is tussen de hallen 7, 9 en 14 waar de tulpen vervolgens terechtkomen voor preparatie.” Stadium bepalen Het team neemt monsters van de bollen en vervolgens worden de bollen gesneden om het stadium te bepalen. “Zodra de bollen in stadium G zijn, kunnen we ze tussentemperatuur geven. Het aantal weken dat ze tussentemperatuur krijgen, hangt af van de cultivar. Als het stadium eenmaal bekend is, kunnen de collega’s van teeltadvies de indeling maken voor de broeischema’s van klanten.” Na de periode van tussentemperatuur gaan de tulpen ‘de kou in’, vertelt Duin. “Al naar gelang van het broeitijdstip zal dat een cel zijn voor 5 of 9 graden.” Als de tulpen in de cellen staan, houden ze bij Koelen & Prepareren steeds een vinger aan de pols. Dagelijks worden de cellen gemonitord en gecontroleerd. “Sowieso houden we steeds de temperatuur, het ethyleengehalte en de ontwikkeling van de bol in de gaten, want dat is cruciaal voor het product.” Als de eerste tulpen worden afgeroepen, worden op het land de lelies alweer gerooid. “Zo rollen we van het ene seizoen in het andere seizoen. Wij zijn er klaar voor.”
De puzzel is weer gelegd
26 april 2022Elk jaar in februari/maart worden de ULO-cellen bij CNB Koelen en Prepareren weer ingedeeld. De vers ingepakte lelies worden op datum ingepland en onder ULO-bewaring gebracht. Als deze puzzel eenmaal is gelegd, ontstaat er meer rust in de hallen in Bovenkarspel en is er tijd voor onderhoud. Inpakseizoen afgesloten Het inpakseizoen is afgesloten, de lijn kan weer worden schoongemaakt en voorbereid voor het nieuwe seizoen. In de hallen van Bovenkarspel rijden de heftrucks met de vers ingepakte bollen af en aan naar de ULO-cellen. Manager CNB Koelen en Prepareren Jos Duin vertelt: “Alle lelies worden op datum ingepland in de cellen, klanten leveren daarvoor een planning aan. Op basis daarvan maken wij een indeling. Sommige lelies moeten vroeg worden geleverd, andere juist laat. Het is dus altijd even een gepuzzel om de celindeling goed voor elkaar te krijgen. Maar, het is weer gelukt. Altijd weer mooi om te doen.” De eerste lelies verlaten de ULO-cellen vanaf juni/juli. “Dat loopt gemiddeld door tot december.” Grote voorjaarsschoonmaak Als dit eenmaal is geregeld, breekt voor CNB Koelen en Prepareren een relatief rustige periode aan. “In deze tijd richten we ons op periodiek onderhoud, ruimen we de cellen op, houden we grote voorjaarsschoonmaak, worden droogwanden nagekeken en schoongemaakt voor het tulpenseizoen en reorganiseren we de partijen in de cellen zodat we geen half gevulde cellen hebben.” Verder is begonnen met de tweede fase van het vervangen van koelmiddelen in de cellen van hal 12. “Die draaiden nog niet op ammoniak. De installaties worden nu gesloopt, de oude verdampers worden verwijderd. We verwachten dat in mei de nieuwe installaties erin komen en alles in augustus kan draaien.” Ondertussen is ook de opbouw van hal 13 gestart, die eerder was ingestort. “Deze hal krijgt geen opslagbestemming meer, maar wordt een corridor die het mogelijk maakt om partijen droog over te brengen van de ene hal naar de andere. We verwachten dat deze werkzaamheden half mei zijn afgerond.” Praktijk Dit is ook de periode van het jaar dat medewerkers hun kennis bijspijkeren, waar nodig op cursus gaan en verlof opnemen om weer energie op te doen voor het volgende seizoen. “Aan het einde van het tulpenbroeiseizoen komen alle kuubskisten binnen, die moeten worden gewassen. In mei begint de spruitcontrole alweer. Wat continu doorgaat, is het klaarzetten van lelies die wekelijkse worden afgeroepen door broeiers en exporteurs. Zo vliegen de weken toch weer snel voorbij.” Nu het iets rustiger is op de werkvloer, is er ook tijd voor kennisoverdracht. “De eerste week van april hebben we een groep eerstejaarsleerlingen ontvangen van het Clusius College uit Hoorn. Ter ondersteuning van hun lessen over bewaring komen ze bij ons kijken hoe wij dat in de praktijk doen. Daar werken we graag aan mee.”